‘Bel maar als je hulp nodig hebt’
Om je leven gemakkelijker te maken is het heel belangrijk dat jij weet hoe je hulp moet vragen en krijgen. Dat klinkt logisch, maar toch blijkt dit in de praktijk voor veel mensen met pijn behoorlijk lastig. Want hoe gaan die dingen? Hoe vaak heb jij in het nog gezonde verleden zelf wel eens tegen een vriend of familielid gezegd: “Laat het me weten wanneer je hulp nodig hebt!” En hoe vaak ook kwam je daar niet meer op terug, zolang die persoon jou niet belde met een duidelijke hulpvraag?

Ikzelf deed dat vroeger in elk geval regelmatig. En ik herhaalde hoogstens bij een volgende ontmoeting mijn, in mijn ogen, toch o zo aardige aanbod: ‘Denk erom, echt bellen als ik iets voor je kan doen, hè’. Ik was oprecht bereid om die persoon te helpen. Maar wanneer ik niks meer hoorde, liet ik het verder rusten. Ik dacht dat hij of zij zich blijkbaar uitstekend zelf kon redden en ik wilde me zeker niet opdringen.

Valkuil
Toch, toen ik zelf chronisch pijnpatiënt werd, liep ik regelrecht dezelfde valkuil in. Ook ik ging niet actief in op mensen die hulp aanboden. Waarna ik er ook meestal niks meer van hoorde. Waarop ik van mijn kant dan weer concludeerde dat hun aanbod niet oprecht was geweest. Dat ze een sociaal-wenselijke dooddoener hadden geroepen, maar het niet van harte meenden. Ik was blijkbaar helemaal vergeten hoe ik hier zelf in had gestaan toen ik nog gezond was en alles zelf kon. Door een toevallige gebeurtenis ging ik inzien hoe verkeerd mijn denkwijze was.

Eyeopener
Toen er een keer een vriendin bij me op bezoek was, had ze een superleuke tas bij zich. Ik gaf er haar een complimentje over en ze vertelde dat ze hem net die ochtend gekocht had. Ze liet me enthousiast zien hoe handig het ding was, omdat ze hem op verschillende manieren kon gebruiken. Hij kon kleiner en groter gemaakt worden, er zat een bijpassend portemonneetje in en hij was helemaal niet duur geweest. Ik vond hem geweldig en zei dat ik zo’n tas ook wel zou willen hebben, maar dat ik op dat moment niet in staat was om te gaan winkelen. ‘Wil je hem echt?’, vroeg ze, ‘dan ga ik hem toch nu voor je halen.’ Automatisch wilde ik alweer uit beleefdheid protesteren, maar ze gaf me de kans niet. Binnen een tel was ze de deur uit. Toen ze terugkwam had ze twee exemplaren bij zich waaruit ik kon kiezen. Ik koos voor een prachtige donkerblauwe en betaalde haar het geld van de tas terug. Toen ze naar huis ging nam ze de andere mee en bracht die terug naar de winkel. Ze was dus die dag drie keer naar dezelfde zaak geweest, en ze vond het prima. Sterker nog, ze had er duidelijk lol in.

Wat ik leerde
Toen vielen eindelijk bij mij de kwartjes. Was zij een van die mensen die, toen ik chronisch ziek werd, tegen mij had gezegd: ‘Laat me weten wanneer je hulp nodig hebt?’ Jazeker! Maar had ik haar ooit iets gevraagd? Nee dus. Die dag zag ik echter aan haar gezicht dat ze het fijn vond om iets voor mij te doen, dat het een cadeautje was van haar aan mij. Zij kon me nu eenmaal niet van de pijn afhelpen, maar ze kon me wel blij maken door de moeite te doen om die tas voor me te gaan halen, en ze voelde zich daar zelf hartstikke goed door. Het was dus eigenlijk ook een cadeautje van mij aan haar. Allebei blij!

Mensen denken vaak dat ze jou alleen kunnen helpen door je pijn weg te nemen en dat kunnen ze natuurlijk niet. Daardoor voelen ze zich machteloos en dat is een rotgevoel. Vaak gaan ze dan zelfs wat afstand houden en dat is jammer voor jullie allebei. Daarom vond mijn vriendin het zo fijn dat ze iets praktisch voor mij had kunnen doen. Iets wat mij blij had gemaakt, wat mijn dag beter had gemaakt. Zowel zij als ik leerden wat van die dag.

Dit heb ik uiteindelijk geleerd over mensen die hun hulp aanbieden

1. Hun aanbod is oprecht, ze menen het dus.
2. Het is aan mij om op het aanbod terug te komen, niet aan hen!
3. De beste manier om gebruik te maken van hun aanbod is om hen een specifieke taak te geven.

Nummer 1 en 2 kloppen met mijn eigen ervaring uit de tijd dat ik zelf nog in staat was om hulp te bieden aan anderen. Ik meende het echt wel, maar ik kwam er niet meer op terug, behalve dat ik mijn aanbod af en toe op dezelfde manier herhaalde. ‘Denk erom, bellen als je hulp nodig hebt. Echt doen hè’. Soms omdat ik te veel andere dingen aan mijn hoofd had en soms ook, omdat ik me niet wilde opdringen. Wat nummer 3 betreft: je vrienden en familieleden zijn nu eenmaal niet paranormaal. Je moet hen daarom iets specifieks vragen. Hoe specifieker, hoe beter.

Als je vriendin of schoonzus haar hulp aanbiedt, vraag dan niet: ‘Zou je me eens een keer met mijn was willen helpen?’ (a) maar: ‘Zou jij mij misschien om de week met de was willen helpen? Bijvoorbeeld op woensdag of donderdag, wat komt jou beter uit?’ (b).
Zij antwoordt wellicht zowel op vraag a als op vraag b met ‘ja’, maar in het eerste geval heb je grote kans dat er in de praktijk niks van terecht komt. Het verschil tussen a en b lijkt misschien maar klein, maar het levert je waarschijnlijk wel het aanzienlijke verschil tussen wel of geen hulp op. Het woord ‘eens’ is een te vaag woord en leidt er meestal toe dat je alleen blijft zitten met je was. Waarop jij dan onvermijdelijk gaat denken dat haar aanbod niet zo oprecht gemeend was. En zo zijn we dan weer terug bij het begin van dit verhaal.

Ze mogen natuurlijk ook ‘nee’ zeggen!
Het is wel belangrijk om je te realiseren dat je om hulp kunt vragen, maar dat je die hulp natuurlijk niet mag eisen. Je kunt hen alleen maar de optie om jou te helpen aanbieden.
Probeer het ook niet persoonlijk op te vatten wanneer iemand nee zegt.
Nog zo’n eyeopener:
Stel: je hebt je vriendin gevraagd of ze even voor je langs de bakker wil rijden voor brood. En ze antwoordt: ‘Sorry, dat lukt niet, want ik heb vanavond een afspraak met Paul’.
Wat komt er allemaal bij je op?
• Een afspraakje is voor haar belangrijker dan iets voor mij doen, haar zieke vriendin?
• Ze geeft meer om die Paul, die ze nog nauwelijks kent, dan om mij.
• Ze heeft steeds gezegd ‘laat me weten als ik je kan helpen’ en nu vraag ik eindelijk wat en nu laat ze me zitten.
• Als ze een echte vriendin was zou ze dat brood voor me gaan halen.
• Nou ben ik er klaar mee. Haar ga ik nooit meer ergens om vragen.

Over persoonlijk opvatten gesproken! Je vriendin biedt hulp aan en nu sta je opeens op het punt om met haar te breken, vanwege allerlei aannames en oordelen? Het gaat hier over een brood! Wat het is, is dat je wanneer je om hulp vraagt haar een eerlijke kans moet geven om ja of nee te zeggen. En dat deed ze. Dat hoeft verder helemaal niks te betekenen! Dat ze deze keer ‘nee’ zegt heeft waarschijnlijk helemaal niks met jou te maken. Misschien zit ze net in de spannende opbouw van een nieuwe relatie met die Paul en is ze daar heel onzeker over en is ze even helemaal niet bezig met jou. Dat kan, en dat mag toch? Dat mag je haar toch niet kwalijk nemen?

Ga er nu maar van uit dat het niks met jou te maken heeft. Probeer je een beetje in te leven. Misschien kun je het zelfs wel opbrengen om te zeggen: ‘O, wat leuk, een afspraak met Paul. Vind je het eng? Vind je het spannend?’. En vraag deze keer gewoon iemand anders om je brood te halen. Dat is voor beide partijen veel beter. Ook voor jou. Want wanneer je het persoonlijk opvat, ga je je wellicht ergeren, dat geeft jóu stress, en extra stress heeft weer een negatieve invloed op jouw pijn!

Zelf doen!
Er was nog iets wat voor mij het om hulp vragen lastig maakte. Net als veel andere mensen met aanhoudende pijn kreeg ik het woord ‘help’ nauwelijks over mijn lippen. Ik dacht dat het een teken van zwakte was. Ik ben altijd een heel zelfstandig persoon geweest en daar was ik trots op. Ik deed dus net alsof ik me heus wel zelf kon redden, ook al was dat al lang niet meer het geval. Mijn stoerheid bracht me echter geen steek verder en liet me zelfs met de gebakken peren – én de was – zitten. Gelukkig snap ik inmiddels veel beter hoe het werkt. Ik weet nu hoe ik om hulp moet vragen en het ook krijgen. Ook jij kunt dat leren! Want weet je dat kracht en kwetsbaarheid heel dicht bij elkaar liggen? Als jij je kwetsbaar durft op te stellen en durft toe te geven dat je het niet alleen kunt en dus hulp nodig hebt, dan word je pas krachtig en sterk!

Waarom zou je je bezwaard voelen?
Bedenk ook eens dat het eigenlijk raar is om je zo bezwaard te voelen bij hulpvragen. Omgekeerd zou je de ander waarschijnlijk maar al te graag willen helpen en je daarbij helemaal niet belast voelen. Integendeel, je zou het fijn vinden wanneer de ander je een hulpvraag toevertrouwt. Weet je dat bij mensen die anderen helpen het oxytocine-niveau stijgt? Oxytocine is het knuffelhormoon dat je beter en gelukkiger doet voelen. Anderen gaan zich dus daadwerkelijk beter voelen wanneer ze iets voor jou kunnen doen.

Hoe maak je het jezelf gemakkelijk om hulp te vragen?
Om het wat gemakkelijker te maken stel ik voor dat je eens aan de slag gaat met deze punten:

• Maak een lijstje met alle taken waar je hulp bij nodig hebt. Doe dat eventueel samen met je partner. Maak daarin onderscheid tussen eenmalige klusjes en taken die elke week of maand terugkomen.
• Maak daarnaast een lijstje met namen van iedereen die ooit, al is het lang geleden, hulp heeft aangeboden. Als dat nog niet genoeg Lieve Helpers oplevert, aarzel dan niet om anderen te vragen, ook al hebben die nog niet specifiek hun hulp toegezegd.

• Koppel mensen aan taken die inhaken op hun interesse, hun vaardigheden, hun tijd, hun flexibiliteit wat tijd betreft en de mate waarin je je bij ze op je gemak voelt als er erg persoonlijke taken bij zitten. Misschien vindt een buurvrouw het wel hartstikke leuk om eens per week voor je (mee) te koken. Je zwager doet toch al elke donderdagavond de weekboodschappen met de auto, en vindt het wellicht geen probleem om ook voor jou het een en ander mee te brengen. Je neefje van twaalf kan mogelijk regelmatig je hond uitlaten. De moeder van school kan je zoontje elke woensdag meenemen naar voetbaltraining. Zo kun je zelf vast wel een aantal goede matches maken.
• Kies een taak van de lijst en bel de persoon op die je die taak had toebedacht. Wees daarin heel open en direct. Met ‘ik wou dat ik iemand wist die even voor mij naar de Hema kan gaan’ draai je eromheen. Zeg liever meteen: ‘Zou jij misschien donderdag of vrijdag voor mij iets bij de Hema kunnen gaan halen?’.
• Geef mensen iedere keer weer opnieuw duidelijk de ruimte om nee te zeggen, zonder dat jij je daardoor gekwetst voelt. Er kunnen tal van goede redenen zijn dat iemand op dat moment niet kan helpen.
• Leg de lat niet te hoog als je anderen vraagt je te helpen met een specifieke taak. Natuurlijk doen ze het anders dan jijzelf, maar maak daar geen ophef over. Vaak is een van de grootste valkuilen de gedachte ‘laat ik het zelf maar doen dan weet ik zeker dat het goed gebeurt’. Wil je toch de hulp zoveel mogelijk sturen, geef dan een heel duidelijke instructie vooraf… maar dan wel met een knipoog of een beetje humor.
• Als het van toepassing is, kun je ook uitleggen waarom je gezin ook wel wat extra aandacht, steun of hulp kan gebruiken. Het is fijn als je op die manier je partner een beetje kunt ontlasten, wanneer hij te veel op zijn bordje heeft liggen.

De kans is groot dat degene die je hebt gebeld of gemaild, het heel fijn vindt dat hij of zij iets voor je kan doen. Onthoud dat je hen eigenlijk een cadeautje geeft: zij hoeven zich niet langer machteloos te voelen bij jouw problemen. En wijst iemand je af, haal dan diep adem en vraag iemand anders.

Schoonmaakhulp
Als je je het financieel ook maar enigszins kunt permitteren neem dan huishoudelijke hulp. Ook al komt deze hulp maar eens in de twee weken, hij of zij kan wel mooi de zwaardere schoonmaakklussen voor je doen. Dat geeft jou de mogelijkheid om je kostbare energie te besteden aan de mensen, die je liefhebt of aan hobby’s die jou positieve energie opleveren.
Een dankbare investering is ook een robotstofzuiger. Zeker wanneer je huisdieren hebt, die haren verliezen, is zo’n apparaat een uitkomst.

Andere hulp
Als je geen Lieve Helpers in je familie- of vriendenkring hebt, maar wel lid bent van een kerk kun je soms van daaruit hulp krijgen. Mocht dat op jou niet van toepassing zijn, dan zijn er nog altijd landelijke vrijwilligersorganisaties, zoals wehelpen.nl, burenhulpcentrale.nl of lokale organisaties of stichtingen.

Steun en aandacht
Als je helemaal geen praktische hulp wilt of nodig hebt, maar wel behoefte hebt aan gezelligheid of steun, vraag dan of je vader, vriendin, broer, buurvrouw of collega zo nu en dan gewoon voor de gezelligheid wil langskomen of jou mee wil nemen om samen ergens naar toe te gaan. Het is heel belangrijk dat je de tijd neemt om te genieten van de dingen die je nog wel kunt doen en deze te delen met diegenen in je leven die je lief zijn.

Wederzijds
Voel je je schuldig, omdat jij vroeger iemand was die er altijd voor anderen was, en dat nu niet meer kan? Dat is volkomen onnodig, want jij kunt nog steeds een goede vriend, partner of collega zijn. Bijvoorbeeld doordat je goed kunt luisteren, zonder vooroordelen, wanneer een ander behoefte heeft om zijn problemen en zorgen met een ander te delen. Je kunt er gewoon voor iemand zijn, dat is ook belangrijk.

Dit blog is een van de 25 hoofdstukken vol met tips mbt alle aspecten van het leven met pijn

Het nieuwe boek van Boek-en-steun is uit!

‘Overleven met chronische pijn’.
Maak met eenvoudige aanpassingen je leven binnen zes maanden weer leuk en zinvol, ondanks de pijn.

Hier lees je meer over dit boek.

Andere boeken van Anna:
“Lieve help! Steunen en gesteund worden bij chronische pijn en ander onzichtbaar leed”
en
“Limiet gehaald. Een bijzonder jaar uit het leven van een chronisch pijnpatiënt”

En dan nog dit:
Zit je op Facebook? Heb jij zelf chronische pijn en wil jij in een veilige omgeving contact hebben met 4000 lotgenoten, word dan lid van de Besloten Facebook groep Boek-en-steun.